Μια μικρή... NASA στα Γιάννενα βάζει στο μικροσκόπιο την υπερθέρμανση

«Έμφαση έχει δοθεί στην ανίχνευση της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου και στις επιπτώσεις του στον καιρό και το κλίμα της περιοχής»

του Νίκου Αβουκάτου

Παρότι δεν διαθέτει ούτε κατ' ελάχιστο τους πόρους των μεγάλων διεθνών ινστιτούτων (όπως η NASA και η ΝΟΑΑ) που παρατηρούν και αναλύουν την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση του πλανήτη, και κόντρα στις εξαιρετικά δυσχερείς συνθήκες που επιβάλλει η εγχώρια οικονομική κρίση στην εν Ελλάδι επιστημονική έρευνα, το...
πολυμήχανο Εργαστήριο Μετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων μελετά επισταμένα και με αξιοσημείωτα αποτελέσματα το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις επιπτώσεις του, μέσα από μια ευρεία γκάμα ερευνών.

Συγκεκριμένα, στο Εργαστήριο μελετώνται τα περισσότερα ατμοσφαιρικά φαινόμενα και οι μεταβολές διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων (της ατμοσφαιρικής πίεσης, της θερμοκρασίας αέρα και θάλασσας, των βροχοπτώσεων, της ακτινοβολίας κλπ.) στον χώρο και τον χρόνο σε συνδυασμό με μεταβολές της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και του Βορείου Ημισφαιρίου γενικότερα.

«Έμφαση έχει δοθεί στην ανίχνευση της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου και στις επιπτώσεις του στον καιρό και το κλίμα της περιοχής. Η συνοπτική, η δυναμική και η στατιστική Μετεωρολογία και Κλιματολογία καθώς και η Φυσική του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος είναι τα κύρια ενδιαφέροντα των μελών του Εργαστηρίου», επισήμανε ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Αριστείδης Μπαρτζώκας.

Όπως τόνισε ο κ. Μπαρτζώκας, αν επαληθευτούν τα κλιματικά μοντέλα, την επόμενη τριακονταετία ίσως παρατηρηθεί μια αύξηση της θερινής θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς ακόμη.

Σχετικά με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ο κ. Μπαρτζώκας ανέφερε ότι η παρατηρούμενη παγκόσμια θέρμανση δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη στη Γη ούτε συνεχής. Στην περιοχή της Ελλάδος αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου γενικότερα, η αύξηση της θερμοκρασίας άργησε να παρατηρηθεί περί τα 10 χρόνια. Ενώ δηλαδή στη δυτική Ευρώπη είχαν αρχίσει να καταγράφονται υψηλότερες της μέσης τιμής θερμοκρασίες από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, στην περιοχή μας η θέρμανση έγινε αισθητή περί τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη μεσημβρινή ροή (από βορρά προς νότο) των αερίων μαζών στην ανατολική Μεσόγειο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 η οποία μετέφερε σχετικά ψυχρές αέριες μάζες από βορειότερα γεωγραφικά πλάτη και διατηρούσε τη θερμοκρασία στα συνήθη επίπεδα. Αλλά και μετά το 1980 η θέρμανση στην περιοχή μας δεν παρατηρείται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου αλλά κυρίως κατά τους θερινούς μήνες. Στα Γιάννενα π.χ. η μέση θερινή θερμοκρασία τα τελευταία 30 χρόνια έχει αυξηθεί κατά δύο βαθμούς περίπου. Αντιθέτως, οι χειμερινοί μήνες δεν φαίνεται να παρουσιάζουν κάποια αξιοσημείωτη μεταβολή στη μέση θερμοκρασία τους».

Ακόμη, στο Εργαστήριο μελετώνται η μακρά μεταφορά και ο ρόλος των αερολυμάτων και των ατμοσφαιρικών ρύπων σε πλανητικό επίπεδο, τη ΝΑ Ευρώπη, τη Μεσόγειο και το ελληνικό χώρο, η ηλιακή (ολική, υπέρυθρη και διάχυτη) και γήινη ακτινοβολία, βιομετεωρολογικά θέματα και η δυναμική των κινήσεων στην ατμόσφαιρα.

«Στην Ελλάδα παρατηρείται μεταφορά αερολυμάτων τόσο από την Κεντρική Ευρώπη όσο και από την Αφρική. Τα αερολύματα από την Κεντρική Ευρώπη φθάνουν στην Ελλάδα κυρίως κατά τους θερινούς μήνες με τη βοήθεια των Ετησίων (Μελτέμια), των βορείων ανέμων που επικρατούν πάνω από το Αιγαίο από τον Ιούνιο ως το Σεπτέμβριο. Είναι λεπτής υφής και ως επί το πλείστον ανθρωπογενούς προέλευσης. Τα αερολύματα από την Αφρική είναι χονδρόκοκκα, προέρχονται από τη Σαχάρα και εμφανίζονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στην περιοχή μας κατά την άνοιξη. Την άνοιξη, όταν η έρημος αρχίζει να θερμαίνεται, δημιουργούνται τοπικές ανοδικές κινήσεις αερίων μαζών οι οποίες είναι πλούσιες σε αιωρούμενα σωματίδια. Με ανέμους νότιας διεύθυνσης διασχίζουν τη Μεσόγειο και φθάνουν στην Ελλάδα, όταν ακόμη δεν έχουν αρχίσει οι ετήσιες», εξήγησε ο κ. Μπαρτζώκας.

Το Εργαστήριο μετέχει σε Ευρωπαϊκά και Εθνικά Ερευνητικά Προγράμματα με στόχο την από κοινού μελέτη τόσο με Έλληνες όσο και με άλλους συναδέλφους της ΕΕ, του καιρού, του κλίματος και του περιβάλλοντος.

Από το 1994 στο Εργαστήριο Μετεωρολογίας λειτουργεί Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις «Ατμοσφαιρικές Επιστήμες και το Περιβάλλον» το οποίο οδηγεί στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (ΜΔΕ). Κάτοχοι ΜΔΕ μπορούν να ζητήσουν επέκταση των σπουδών τους για εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής. Τα μέλη του εργαστηρίου διδάσκουν σε προπτυχιακό επίπεδο τα μαθήματα: Γενική Μετεωρολογία, Φυσική Κλιματολογία, Φυσική της Ατμόσφαιρας, Φυσική του Περιβάλλοντος, Δυναμική Μετεωρολογία, Μηχανική των Ρευστών, Φυσικές Πηγές Ενέργειας, Φυσικοί Πόροι και Επιπτώσεις στο Περιβάλλον κλπ. Επίσης διδάσκουν όλα τα μαθήματα του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών.

Τα μέλη του Εργαστηρίου Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχουν μακρά πείρα επιστημονικής έρευνας και έχουν εκπονήσει πλήθος μελετών με στοιχεία τόσο του Πανεπιστημιακού Μετεωρολογικού Σταθμού και της ΕΜΥ, όσο και διεθνών βάσεων δεδομένων. Εκτός τούτου έχουν λάβει μέρος σε αξιολογήσεις ερευνητικών προτάσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχουν διατελέσει κριτές επιστημονικών εργασιών σε έγκριτα διεθνή περιοδικά καθώς και μέλη επιστημονικών και οργανωτικών επιτροπών ελληνικών και διεθνών συνεδρίων.

Το Εργαστήριο διαθέτει 10 Μετεωρολογικούς Σταθμούς οι οποίοι καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της Ηπείρου και στους οποίους καταγράφονται σε συνεχή βάση όλες σχεδόν οι μετεωρολογικές παράμετροι. Διαθέτει επίσης έναν Περιβαλλοντικό Σταθμό στην πόλη των Ιωαννίνων τα όργανα του οποίου καταγράφουν την ποιότητα του αέρα της πόλης. Τα αρχεία των δεδομένων του σταθμού της Πανεπιστημιούπολης καλύπτουν περίοδο 45 τουλάχιστον ετών.

Πρόγνωση

Στο Εργαστήριο διεξάγεται λεπτομερής πρόγνωση καιρού σε καθημερινή βάση σε πλέγμα 8x8km για ολόκληρη την Ελλάδα και σε πλέγμα 2x2km για τη Βορειοδυτική Ελλάδα. Αυτό επετεύχθη χάρη στην προμήθεια εξοπλισμού υψηλών προδιαγραφών στα πλαίσια της συμμετοχής του Εργαστηρίου σε Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Προγράμματα.
Το εργαστήριο βρίσκεται σε μόνιμη επαφή με τους φορείς της Περιφέρειας Ηπείρου και της πόλης των Ιωαννίνων και παρέχει κάθε χρήσιμη πληροφορία σχετικά με θέματα πρόγνωσης ακραίων καιρικών φαινομένων (πολύ υψηλές/χαμηλές θερμοκρασίες, έντονες βροχοπτώσεις/ξηρασίες, ισχυροί άνεμοι κλπ) τα οποία είναι δυνατόν να προκαλέσουν φυσικές καταστροφές (κατολισθήσεις, δασικές πυρκαγιές κλπ) ή ανθρώπινη δυσφορία.
Επίσης, παρέχει σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα ή ιδιώτη (μηχανικοί, γεωπόνοι κλπ) πληροφορίες για τον καιρό και το κλίμα της περιοχής.

Το Εργαστήριο

Το Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ιδρύθηκε μαζί με το Τμήμα Φυσικής το 1970.

Σήμερα το προσωπικό του εργαστηρίου αποτελείται από τους Καθηγητές Αριστείδη Μπαρτζώκα (Διευθυντής) και Παύλο Κασσωμένο, τον Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Νικόλαο Χατζηαναστασίου, τον Επίκουρο Καθηγητή κ. Χρήστο Λώλη, τον Λέκτορα κ. Νικόλαο Μπάκα, το μέλος ΕΔΙΠ κ. Μαρίνα Μάρκου και την Διοικητική Υπάλληλο κ. Σπυριδούλα Βλάχου.

πηγή